بیمه های آتش سوزی باشرایط خاص

بیمه آتش سوزی با شرایط فرست لاس  First Loss

بیمه آتش سوزی با شرایط First Loss  یا اولین خسارت یکی از انواع شرایط بیمه آتش سوزی است و در مواقعی استفاده میشود که خریدار بیمه آتش سوزی به دلیل شرایط اموال بیمه شده و محل مورد بیمه اطمینان دارد که کل سرمایه و اموال بیمه شده در یک حادثه از بین نخواهند رفت به عنوان مثال بدلیل گستردگی جغرافیایی محل مورد بیمه احتمال آتش گرفتن یا انفجارهمزمان تمام واحد ها و سرمایه بیمه وجود ندارد لذا در چنین مواقعی بیمه گذار تمایل دارد حداکثر خسارت احتمالی را بیمه کند نه تمام سرمایه را برای درک بهتر موضوع کارخانه ای را فرض کنید که 10 عدد سالن تولید و انبار در یک زمین بزرگ دارد و سرمایه موجود در هر سالن 100 واحد و در مجموع ده سالن  1000 واحد  است و فاصله بین سالن ها از یکدیگر به اندازه ای زیاد است که در صورت وقوع آتش سوزی در یکی از سالن ها احتمال سرایت آتش به سالن های بعدی بسیار کم میباشد در چنین حالتی بیمه گذار ترجیح میدهد به جای بیمه کردن تمام دارایی های خود یعنی( 1000 =100*10) هزار واحدفقط به مقدار 200 واحد بیمه خریداری کند تا در صورت آتش سوزی در هر کدام از سالن ها بتواند از شرکت بیمه خسارت خود را جبران کند و طبیعتا حق بیمه کمتری را نیز پرداخت نماید از طرف دیگر شرکت بیمه نیز از این پیشنهاد به دو دلیل استقبال میکند اولا سقف تعهد و ریسک بیمه گر کاهش میابد و در صورت وقوع آتش سوزی فقط 200 واحد باید خسارت بپردازد  و ثانیا بدلیل پایین بودن سقف تعهد در شرایط فرست لاس First Loss بیمه گر با توجه به پلن نگهداری ریسک خود نیازی به خرید پوشش بیمه اتکایی و پرداخت هزینه بابت این موضوع نخواهد داشت چرا که به تنهایی توان جبران 200 واحد را دارد اما شاید برای جبران 1000 واحد نیازمند داشتن یک قرارداد اتکایی با یک شرکت بیمه داخلی یا خارجی دیگر باشد 

نکات مهم :

• برای محاسبه دقیق حق بیمه بیمه گذار باید ارزش واقعی تمام دارایی ها و سرمایه خود را اعلام کند (در مثال فوق 1000 واحد )
• در صورت وقوع حادثه شرکت بیمه فقط تا سقف مشخص شده در شرایط فرست لاس First Loss خسارت پرداخت خواهد کرد (در مثال فوق 200 واحد )
•  برای محاسبه نرخ حق بیمه در شرایط فرست لاس تعیین MPL ضروریست
• MPL (Maximum Possible Loss) : یا  حداکثر خسارت ممکن به مقدار خسارتی گفته میشود که در آتش سوزی در شرایط نامساعد به وقوع پیوسته و هیچ یک از سیستم های اطفاء حریق یا نیروهای امدادی نتوانند به وظایف خود عمل کنند و آتش به صورت خودکار و پس از برخورد با مانع یا تمام شدن مواد سوختنی خاموش گردد .
•  بیمه گر بدلیل کاهش ریسک و سقف تعهد پس از محاسبه MPL  تخفیف قابل توجهی در نرخ حق بیمه اعمال میکند . هر چقدر فاصله سقف پوشش فرست لاس با MPL بیشتر باشد درصد تخفیف بیشتر خواهد شد.

شرایط بیمه آتش سوزی موجودی کالا بصورت شناور یا اظهارنامه ای(floating policy)

• ضرورت دارد در بیمه آتش‌سوزی، بیمه‌گذاران ارزش واقعی دارایی‌های بیمه‌شده از قبیل ساختمان و تأسیسات، ماشین‌آلات، اثاثیه و لوازم اداری و موجودی کالا را به شرکت بیمه اعلام کنند و کمتر یا بیشتر اعلام کردن ارزش دارایی‌ها بنا به دلایل زیر باعث متضرر شدن بیمه‌گذار خواهد شد: 

الف : بیمه کردن بیش از ارزش واقعی در بیمه آتش سوزی :

• هدف شرکت‌های بیمه بر اساس قوانین موجود، جبران خسارت زیان‌دیده است به‌گونه‌ای که خسارت وارده جبران شود و زیان‌دیده از نظر مالی به شرایط قبل از وقوع حادثه بازگردد؛ به عبارت دیگر از وقوع حادثه منتفع یا متضرر نشود.
• لذا کارشناسان بیمه در زمان رسیدگی به خسارت بر اساس اسناد و مدارک موجود، ارزش واقعی اقلام بیمه‌شده را استخراج خواهند کرد. برای بیمه‌گذاری که سرمایه خود را بیش از ارزش واقعی بیمه کرده باشد دو علت متصور خواهد بود:

1) اگر به‌صورت غیر عمد و ناآگاهانه این کار را کرده باشد حق بیمۀ بیشتری را در زمان صدور بیمه‌نامه پرداخت کرده و متضرر شده است.

2) اگر ثابت شود با هدف تقلب صورت گرفته است بیمه‌نامه به استناد «مادۀ 12» قانون بیمه باطل می‌شود.

ب : بیمه کردن کمتر از ارزش واقعی در بیمه آتش سوزی :

• در صورتی که بیمه‌گذار ارزش دارایی‌های خود را کمتر از ارزش واقعی اعلام کند بدیهی است که در خسارت کلی یعنی وقتی سرمایۀ بیمه‌شده به‌طور کامل از بین برود شرکت بیمه بر اساس مبلغ اعلام‌شده جبران خسارت خواهد کرد که در این حالت بیمه‌گذار متضرر خواهد شد و خسارت کامل را دریافت نخواهد کرد. به‌عنوان مثال اگر ارزش دارایی‌های بیمه‌گذار 100 واحد باشد و 70 واحد بیمه شده باشد در صورت از بین رفتن کل 100 واحد، شرکت بیمه در بهترین شرایط 70 واحد را جبران خواهد کرد.اگر خسارت وارده به بخشی از دارایی‌ها باشد؛ به‌عنوان مثال 30 واحد از 100 واحد کل در مثال بالا از بین برود شرکت بیمه به استناد «مادۀ 10» قانون بیمه، به همان نسبتی که بیمه‌گذار ارزش داریی‌ها را کمتر اعلام کرده، خسارت کمتری می‌پردازد. در مثال فوق که بیمه‌گذار 70 درصد از دارایی‌های خود را بیمه کرده بود حداکثر 70 درصد از خسارت جبران خواهد شد یعنی از 30 واحد خسارت، صرفاً 21 واحد جبران می‌شود.در بیمۀ آتش‌سوزی، یکی از مشکلات بیمه‌گذاران در بیمه کردن دارایی‌ها، ارزش واقعی موجودی کالاست؛ معمولاً میزان موجودی کالا همواره در طول سال با توجه به شرایط بازار متغیر است و با ورود و خروج کالا مقدار آن تغییر می‌کند. برای حل این مشکل، بیمه‌نامۀ شناور یا اظهارنامه‌ای طراحی و ارائه گردیده است.

شرایط بیمه آتش سوزی بصورت شناور :

در بیمه آتش‌سوزی با شرایط شناور، بیمه‌گذار حداکثر موجودی کالای خود را که پیش‌بینی می‌کند ممکن است در طول سال داشته باشد، به‌عنوان سرمایه به شرکت بیمه اعلام می‌کند و بر همین اساس حق بیمه محاسبه و دریافت می‌شود ولی حق بیمه دریافت شده، موقت و غیرقطعی است. بیمه‌گذار موظف است در ابتدای هر ماه پیش بینی موجودی ماه پیش رو را به شرکت بیمه اعلام کند و نهایتاً در پایان مدت بیمه بر اساس اظهارات ماهیانۀ بیمه‌گذار میانگین سرمایۀ سالیانۀ بیمه‌نامه، محاسبه و بر همین اساس حق بیمه قطعی به دست خواهد آمد.

• بیمه‌گذار موظف است حداکثر سقف پوشش بیمه‌ای مورد نیاز خود را در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه، در ابتدا معین کند و هرگاه ارزش موجودی از مبلغ بیمه‌شده مزبور تجاوز کند (اعم از اینکه در اثر تغییر مقدار یا تغییر ارزش باشد) بیمه‌گذار جهت برخورداری از پوشش کافی باید درخواست کتبی افزایش مبلغ بیمه‌شده را به بیمه‌گر ارائه دهد. افزایش مذکور منوط به پذیرش درخواست بیمه‌گذار از جانب بیمه‌گر و صدور الحاقیه خواهد بود.
• تبصره: بیمه‌گر در صورت عدم پذیرش، مراتب را ظرف مدت دو روز اداری به بیمه‌گذار اعلام خواهد کرد.
• در صورت افزایش سرمایۀ مبلغ بیمه‌شده نسبت به مبلغ قبلی، حق بیمۀ موقت نیز به همان نسبت برای بقیۀ مدت بیمه افزایش خواهد یافت.
•  بیمه‌گذار موظف است میانگین موجودی واقعی هر ماه را بر اساس مستندات معتبر محاسبه و حداکثر تا دهم ماه بعد به بیمه‌گر اعلام کند. چنانچه موجودی یک یا چند ماه به‌موقع اعلام نشود مبلغ بیمه‌شده، مأخذ محاسبه حق بیمۀ آن ماه / ماه‌ها و مبین حداکثر تعهد بیمه‌گر در ماه/ ماه‌های مذکور خواهد بود. حق بیمۀ قطعی در پایان مدت بر مبنای میانگین ارزش موجودی به شرح یاد شده و بر اساس نرخ مندرج در بیمه‌نامه محاسبه خواهد شد؛ در هر حال میزان آن از نصف حق بیمۀ موقت کمتر نخواهد بود.
• تبصره: مهلت ده روزۀ مندرج در «بند 3» صرفاً به‌منظور ارسال اظهارنامۀ ماهیانه است و در هر صورت بیمه‌گذار موظف است افزایش موجودی از سقف پوشش بیمه‌ای را بلافاصله با رعایت بند یک این شرایط جهت صدور الحاقیه مبنی برافزایش موجودی به بیمه‌گر اعلام کند.
• حداکثر تعهد بیمه‌گر بر اساس ارزش موجودی کالای مشمول بیمه در زمان وقوع حادثه است مگر آنکه ارزش موجودی بیش از مبلغ بیمه‌شده باشد که در این صورت بیمه‌گر فقط به تناسب مبلغ بیمه‌شده و ارزش موجودی متعهد خواهد بود.

شرایط بیمه آتش سوزی با ارزش جایگزینی (replacment)

هدف بیمه آتش سوزی جبران خسارت های وارده به بیمه گذار به گونه ای است که پس از پرداخت خسارت زیاندیده از نظر مالی در وضعیتی مشابه شرایط قبل از حادثه قرار گیرد به عبارت دیگر از حادثه پیش آمده منتفع یا متضرر نگردد . در حال حاضر شرکت های بیمه بر همین اساس خسارت های وارده را بررسی ، محاسبه و پرداخت میکنند لیکن ممکن است در فرایند محاسبه و ارزیابی خسارت هزینه های آشکار و پنهانی شناسایی نگردد ویا بدلیل تورم ارزش دارایی ها نسبت به زمان صدور بیمه نامه افزایش داشته باشد به همین دلیل در بیمه آتش سوزی برای ساختمان و تاسیسات و ماشین آلات واحد های صنعتی شرایط جایگزینی پیش بینی شده است . طبق این شرایط اساس جبران خسارت بر مبنای هزینه تعویض و یا تعمیر به حالت اول و هزینه جایگزینی و بازسازی در محل کارخانه فعلی خواهد بود. به طوری که موارد جایگزین شده از همان نوع بوده و جنس مرغوب‌تر یا جامع‌تر از آنچه که بیمه شده، نباشد منوط به اینکه دارایی ها به ارزش واقعی بیمه شده باشد و ضمنا جبران خسارت، تابع شرایط و مقررات ویژه به شرح زیرخواهد بود .

• امور مربوط به تعویض یا بازسازی باید در اسرع وقت آغاز و حداکثر ظرف 12 ماه بعد از وقوع خسارت یا در ظرف مدتی که شرکت بیمه کتبا موافقت خود را در مورد آن اعلام نموده انجام شود در غیر این صورت پرداخت خسارت مطابق با مقررات بیمه نامه و بدون توجه به شرایط ویژه صورت خواهد گرفت.
• پرداخت مابه التفاوت خسارت بر مبنای ارزش جایگزینی با مبلغی که در صورت عدم الصاق این شرایط قابل پرداخت می‌باشد منوط است به انجام بیش از نصف عملیات بازسازی و جایگزینی موارد آسیب دیده.
• شرایط جایگزینی صرفا شامل ساختمان و ماشین‌آلات و تاسیسات می‌باشد

در موارد زیر پوشش جایگزینی تحت این شرایط خود به خود باطل و از درجه اعتبار ساقط می‌گردد :

• در صورتی که مبلغ بیمه شده در زمان قبل از حادثه کمتر از ارزش واقعی جایگزینی آن باشد در این صورت جبران خسارات بر اساس شرایط مندرج در بیمه‌نامه منجمله ماده 24 می‌باشد. چنانچه موارد بیمه تحت پوشش شرایط جایگزینی از چند قلم تشکیل شده باشد هر کدام از اقلام به تنهایی مشمول این قاعده خواهد بود.
•  بیمه‌گذار از اعلام قصد خود مبنی بر انجام تعویض یا نوسازی در ظرف 3 ماه از تاریخ وقوع خسارت یا در ظرف مدت دیگری که بیمه‌گر نسبت به آن کتبا موافقت نموده باشد خودداری نماید
• بیمه‌گذار قادر و یا مایل به انجام تعویض و یا بازساری موارد خسارت دیده در محل موضوع بیمه یا در محل دیگری که بیمه‌گر موافقت کرده نباشد.
• در صورتی که تاریخ وقوع خسارت و آسیب‌دیدگی هر یک از اموال بیمه‌شده تحت این بیمه‌نامه، اموال مذکور توسط بیمه‌گذار یا از طرف  وی به موجب بیمه‌نامه دیگری، با شرایط جایگزینی مغایر این شرایط، تحت پوشش قرار گرفته باشد تعهد بیمه‌گر به موجب بیمه‌نامه حاضر از آنچه در صورت عدم الصاق این شرایط به بیمه‌گذار تعلق می‌گرفت بیشتر نخواهد بود.